Một số bài học kinh nghiệm từ cách mạng Tháng 8 năm 1945 vận dụng trong xây dựng đảng hiện nay

Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, người sáng lập và rèn luyện Đảng ta đã khẳng định sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta muốn thắng lợi “trước hết phải có đảng cách mệnh, để trong thì vận động và tổ chức quần chúng; ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. Đảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy” [1]. Trong suốt chiều dài lịch sử cách mạng Việt Nam hơn 93 năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng, quy luật về củng cố, xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh ngang tầm với nhiệm vụ đặt ra là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến mọi thắng lợi vĩ đại của sự nghiệp cách mạng. Trong đó thắng lợi vĩ đại của cuộc cách mạng Tháng 8 năm 1945 giành lại độc lập tự do cho Tổ quốc, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa là thắng lợi lịch sử vĩ đại đầu tiên dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Cách mạng Tháng 8 năm 1945 thắng lợi là sự kết hợp, hội tụ của một loạt các nhân tố chủ quan và khách quan, trong đó nhân tố chủ quan đóng vai trò quyết định. Là kết quả của một quá trình chuẩn bị 15 năm từ khi Đảng ra đời, tự đấu tranh xây dựng, hoàn thiện trên các mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức để lãnh đạo cách mạng Việt Nam trải qua các cao trào cách mạng 1930-1931; 1936-1939 và trực tiếp là cao trào cách mạng 1939-1945. Trong đó:

Thứ nhất, Đảng ta đã khắc phục được căn bệnh giáo điều để xây dựng đường lối chính trị đúng đắn, sát hợp với hoàn cảnh thực tiễn và mục tiêu trước mắt của cách mạng Việt Nam. Trong đó, Hội nghị Trung ương tháng 5-1941 đã hoàn chỉnh chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược, tạm gác mục tiêu đấu tranh giai cấp, đưa mục tiêu giải phóng dân tộc lên hàng đầu, thành lập Chính phủ dân chủ cộng hòa là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám; Đảng ta đã rèn luyện, xây dựng bản lĩnh chính trị cho đội ngũ đảng viên sẵn sàng đấu tranh cách mạng, không quản ngại gian khổ, hi sinh cả tính mệnh của mình vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân.

Thứ hai, Đảng ta đã xây dựng được một đội ngũ đảng viên kiên trung, có trình độ giác ngộ cao, có lý tưởng cách mạng vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; các đảng viên và Tổ chức đảng các cấp không ngừng phát triển cả về số lượng và chất lượng, vượt qua những tổn thất, mất mát do sự khủng bố, bắt bớ, giam cầm, tù đày và tàn sát của kẻ thù. Tổ chức đảng các cấp và đảng viên là hạt nhân của các phong trào đấu tranh cách mạng rộng khắp cả nước, được nhân dân tin yêu, và dưới sự lãnh đạo của Đảng sẵn sàng nhất tề đứng dậy đấu tranh giành độc lập cho Tổ quốc và tự do, hạnh phúc của mình.

Thứ ba, Đảng ta đã xây dựng, tổ chức và phát triển một hình thức Mặt trận dân tộc thống nhất rộng khắp cả nước. Đảng đã thành công trong việc tập hợp, thu hút và đoàn kết rộng rãi các giai tầng trong cả nước thành một khối vì mục tiêu chung đánh đuổi các thế lực ngoại xâm giành độc lập và thống nhất cho Tổ quốc, đó là mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh gọi tắt là mặt trận Việt Minh. Thành công này đã cụ thể hóa bản chất, động lực và mục tiêu của Đảng Cộng sản Việt Nam đó là đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, là ngọn cờ tiêu biểu có khả năng đoàn kết toàn dân và phát huy chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc cao nhất để giành thắng lợi trong sự nghiệp cách mạng Dân tộc, dân chủ nhân dân Việt Nam.

Thứ tư, Đảng ta đã vận dụng một cách sáng tạo phương pháp cách mạng bạo lực của Chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta; đã xây dựng, củng cố, rèn luyện bản chất vì nhân dân, mối quan hệ gắn bó máu thịt của các lực lượng vũ trang cách mạng với nhân dân để bảo vệ Đảng, bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ Nhân dân.

Thứ năm, Đảng ta đã kết hợp sức mạnh đoàn kết dân tộc với sức mạnh đoàn kết quốc tế trong điều kiện mới; đã tranh thủ sự giúp đỡ quý báu của phe đồng minh trong việc chống lại kẻ thù chung là phát xít Nhật, đã tranh thủ chớp thời cơ có một không hai để phát động một cuộc cách mạng Tháng 8 năm 1945 giành độc lập dân tộc và khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Hiện nay, công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế và đã và đang gặt hái được những thành công đáng tự hào, đó là kết quả của sự sáng tạo của Đảng và nhân dân ta, là sự kế thừa, phát huy và phát triển những bài học kinh nghiệm của lịch sử đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN trong gần 80 năm qua. Trong điều kiện hiện nay, đất nước ta có những điều kiện thuận lợi nhưng cũng đứng trước rất nhiều khó khăn và nguy cơ tiềm ẩn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh để lãnh đạo thành công sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc tế là bài học xuyên suốt, có ý nghĩa quyết định đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta. Do đó, yêu cầu phát huy những bài học lịch sử của thắng lợi vĩ đại giành được trong Tổng khởi nghĩa Tháng 8 năm 1945, vận dụng vào công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong giai đoạn hiện nay là cấp bách, có giá trị lý luận và thực tiễn cao.

Từ quá trình tổng kết những thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 chúng ta có thể rút ra một số bài học đối với công tác xây dựng Đảng hiện nay:

Một là, xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị. Đảng ta trước hết phải xuất phát từ thực tiễn, giữ vững nguyên tắc và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng một đường lối chính trị đúng. Đường lối đó phải phản ánh quá trình đổi mới nhận thức tư duy về CNXH và con đường đi lên CNXH; đổi mới nhận thức về thời đại, bảo đảm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh của thời đại trong điều kiện mới, khơi thông các nguồn lực để xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, huy động sức mạnh của toàn thể dân tộc để tổ chức thực hiện thắng lợi mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Phấn đấu: “Đến năm 2025: Là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp. Đến năm 2030: Là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao” [2], theo định hướng Xã hội chủ nghĩa.

Hai là, luôn chăm lo công tác tổ chức, cán bộ, giáo dục rèn luyện về ý chí, phẩm chất chính trị và đạo đức cách mạng. Xác định công tác cán bộ là then chốt của then chốt, do vậy, phải: “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ. Hoàn thiện thể chế, quy định về công tác cán bộ, tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí, cơ chế đánh giá cán bộ. Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết” [3].

Ba là, không ngừng xây dựng khối đại đoàn kết thống nhất, trước hết và hạt nhân là đoàn kết, thống nhất trong Đảng và củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đoàn kết là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cả dân tộc trong tiến trình cách mạng giải phóng dân tộc cũng như trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945 là một minh chứng hùng hồn trong thực tiễn, khẳng định vai trò và sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân thông qua Mặt trận Việt Minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng để lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành thắng lợi.

Xây dựng Đảng được xác định là nhiệm vụ then chốt, xây dựng Đảng phải gắn liền, đi cùng với xây dựng Hệ thống chính trị, trong đó Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là hạt nhân tổ chức, củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, phải đổi mới phương thức hoạt động, đa dạng hóa các hình thức tổ chức, để phát huy vai trò, nhất là giám sát và phản biện xã hội, góp phần tham gia xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Phải “khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc” [4]. Phải: “Tăng cường vai trò nòng cốt chính trị, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc” [5].

Bốn là, coi trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đẩy mạnh công tác tự phê bình và phê bình trong công cuộc đổi mới hiện nay. Đảng ta xác định xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đẩy mạnh tự phê bình và phê bình là nhiệm vụ xuyên suốt, cấp bách và thường xuyên, liên tục để bảo đảm năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền của Đảng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đề ra. Tiếp tục triển khai mạnh mẽ Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sông, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” để xây dựng hệ thống chính trị, xây dựng đất nước “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Năm là, củng cố mối liên hệ mật thiết, gắn bó với nhân dân, dựa vào nhân dân, phát huy vai trò của nhân dân trong xây dựng Đảng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Xây dựng văn hóa trong Đảng để Đảng ta phải thực sự trong sạch, vững mạnh, thực sự “là đạo đức, là văn minh” để củng cố và tăng thêm lòng tin trong nhân dân, thu hút được sức mạnh to lớn, đồng thuận của nhân dân để xây dựng Đảng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân cả nước đã đứng lên với sức mạnh vô cùng to lớn, lập nên những trang sử vàng trong lịch sử của dân tộc, giành thắng lợi trong Cách mạng Tháng Tám đem lại độc lập cho Tổ quốc, thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, trải qua gần 40 năm thực hiện Công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế, đất nước đạt được những thành tựu to lớn, với ý nghĩa lịch sử quan trọng. Có được kết quả này chính là nhờ Đảng đã biết kế thừa, phát huy sức mạnh của quần chúng nhân dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, trong xây dựng và chỉnh đốn Đảng hiện nay.

Sáu là, xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng vũ trang theo phương châm “người trước, súng sau”. Quá trình ra đời, xây dựng, củng cố và phát triển của các lực lượng vũ trang cách mạng trước và trong cách mạng tháng Tám năm 1945 gắn chặt, thấm nhuần và củng cố bản chất chính trị của mình. Đó là một đội quân từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu và trưởng thành, một đội quân “trung với Đảng, hiếu với dân”; “những người chỉ biết sống chết với Đảng, chỉ biết còn Đảng thì còn mình", “thức cho dân ngủ ngon, gác cho dân vui chơi, lấy niềm vui, hạnh phúc của nhân dân làm niềm vui, là lẽ sống của mình”, “danh dự mới là điều thiêng liêng cao quý nhất” …. Trong giai đoạn hiện nay, xây dựng, củng cố và không ngừng vu đắp bản chất cách mạng, mối quan hệ mật thiết, gắn bó máu thịt với nhân dân và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, bổ sung phát triển và hoàn thiện phương thức Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với lực lượng Quân đội nhân dân và Công an nhân dân là nhiệm vụ cấp bách và hệ trọng, để phấn đấu đến năm 2025, cơ bản xây dựng quân đội, công an tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới./.

 

---

[1] Hồ Chí Minh, toàn tập, Nhà xuất bản CTQG, HN.2011, tập 2, tr.289

[2] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG, tập 1, tr 36.

[3] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG, tập 1, tr 187.

[4] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG, tập 1, tr 110.

[5] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG, tập 1, tr 172.

                                                                                                                                                                                                                                                                                              Nguồn: PGS.TS. Phan Xuân Tuy

Học viện Chính trị Công an Nhân dân